روزنامه گاردین اعلام کرد که جوزپ بورل، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در سخنرانی‌ای تند علیه دولت اسرائیل، آن را به ارتکاب نسل‌کشی در غزه و «بزرگ‌ترین عملیات پاک‌سازی قومی از زمان جنگ جهانی دوم» متهم کرد؛ عملیاتی که به گفته او، هدفش «ایجاد یک مقصد تفریحی باشکوه» است.
بورل، که پیش‌تر وزیر خارجه اسپانیا و رئیس پارلمان اروپا (۲۰۰۷-۲۰۰۴) نیز بوده، ضمن انتقاد شدید از انفعال اتحادیه اروپا، گفت ابزارهای زیادی برای تأثیرگذاری بر رفتار اسرائیل وجود دارد که مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، و ابراز تأسف به‌تنهایی کافی نیست.
او که روز جمعه در مراسم دریافت جایزه اروپایی چارلز پنجم در حضور شخصیت‌هایی چون پادشاه فیلیپه در جنوب غربی اسپانیا سخن می‌گفت، تأکید کرد فجایعی که اسرائیل در حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ متحمل شد، توجیه‌کننده اقداماتش در غزه نیستند.
او گفت: «ما با بزرگ‌ترین عملیات پاک‌سازی قومی از زمان پایان جنگ جهانی دوم روبه‌رو هستیم — برای این‌که مقصدی تفریحی ساخته شود، وقتی میلیون‌ها تُن آوار از غزه پاک شود و فلسطینیان یا مرده باشند یا رفته باشند.»
دیپلمات پیشین اروپا، اسرائیل را به نقض همه قواعد جنگ و استفاده از قحطی به‌عنوان «سلاح جنگی» علیه جمعیت غیرنظامی غزه متهم کرد.
او گفت: «سه برابر قدرت انفجار بمب هیروشیما روی غزه بمب ریخته شده است. و ماه‌هاست که هیچ چیزی به غزه وارد نشده: نه آب، نه غذا، نه برق، نه سوخت، نه خدمات درمانی. این همان چیزی است که وزیران نتانیاهو گفته‌اند و همان کاری است که انجام داده‌اند.»
بورل افزود: «ما همه می‌دانیم در آنجا چه می‌گذرد، و همه اهدافی را که وزیران نتانیاهو اعلام کرده‌اند شنیده‌ایم — اظهاراتی که به‌وضوح بیانگر نیت نسل‌کشی هستند. به‌ندرت شنیده‌ام که رهبر یک دولت، چنین آشکار برنامه‌ای را که مطابق تعریف قانونی نسل‌کشی است، مطرح کند.»
او سپس اروپا را به‌دلیل کوتاهی در انجام مسئولیت‌های اخلاقی و انسانی‌اش نسبت به غزه، مورد انتقاد قرار داد.
بورل گفت: «اروپا توان و ابزارهایی فراتر از اعتراض دارد تا بر رفتار اسرائیل تأثیر بگذارد. اما این کار را نمی‌کند. ما نیمی از بمب‌هایی را که بر سر غزه ریخته می‌شوند، تأمین می‌کنیم. اگر واقعاً باور داریم که شمار زیادی از انسان‌ها کشته می‌شوند، پاسخ طبیعی این است که تسلیحات کمتری صادر کنیم و از اهرم توافق‌نامه همکاری استفاده کنیم تا احترام به قوانین بشردوستانه بین‌المللی را مطالبه کنیم، نه این‌که فقط از عدم اجرای آن‌ها اظهار تأسف کنیم.»
در ادامه مراسم، پادشاه اسپانیا، فیلیپه، هنگام اهدای جایزه به بورل، وی را تشویق کرد.
بورل همچنین در سخنانش به تحولات ژئوپولیتیکی کنونی پرداخت و آن‌ها را بی‌سابقه توصیف کرد. او گفت نظم جهانی پس از ۱۹۴۵ در حال فروپاشی است — از یک‌سو توسط ولادیمیر پوتین که «تبدیل به دیکتاتوری خطرناک‌تر به‌دلیل شکست نظامی در اوکراین» شده و از سوی دیگر توسط دونالد ترامپ، «استاد آشوب، که از متحد به رقیب تبدیل شده است.»
او افزود پرسش اساسی برای اروپا این است که آیا می‌تواند بدون حمایت سنتی آمریکا، خود را حفظ کند یا نه.
بورل گفت: «برای مواجهه با این وضعیت، باید از صلح‌طلبی ساختاری به سوی بازآرایش نظامی قدرتمند حرکت کنیم — اما در مقیاس اروپایی، تا از اتلاف منابعی که شیاطین ملی‌گرای قدیمی را بیدار می‌کنند، پرهیز کنیم. باید از آتلانتیسم آسوده‌طلب و باستانی که امنیت‌مان را به آمریکا واگذار کرده، به سوی ساخت حاکمیت کامل اروپایی برویم — حاکمیتی که بعد مالی و امنیتی نیز دارد.»
او همچنین افزود اروپا دیگر نیروی محرکه یا راوی اصلی تاریخ جهان نیست. «امروز، تاریخ کالایی وارداتی است. تاریخ را سربازان روسی نوشتند که به‌سوی کی‌یف رفتند و اوکراینی‌هایی که مقاومت کردند. تاریخ را رأی‌دهندگان آمریکایی نوشتند که ترامپ را به کاخ سفید بازگرداندند.»
به گفته بورل، تاریخ امروز داستان رقابت تکنولوژیک میان آمریکا و چین است. او در اشاره‌ای تلویحی به ترامپ، افزود: «چهره‌های تاریخ امروز ترامپ، پوتین و شی جین‌پینگ هستند. هیچ‌کدام اروپایی نیستند. من آن‌ها را می‌شناسم — خب، کمی می‌شناسم — و مطمئنم که از بین این سه نفر، دو نفر از سومی باهوش‌ترند. فقط مشکل اینجاست که آن سومی خودش نمی‌داند!»
