خدامراد فولادی: 1357: خیزشی که تسلیم ِ اراده ی معطوف به قدرت شد

ماتریالیسم ِ تاریخی برداشت ِ علمی عقلانی از قوانین ِ حاکم بر فرایند ِ تکامل ِ اجتماعی و تطبیق و تعمیم ِ این قوانین به مثابه ِ حتمییت های در عمل اثبات شونده ی جامعه های انسانی است. بی اعتقادی و بی اعتنایی به این حتمییت ِ علمی عقلانی ِ در پراتیک ِ تاریخی ِ انسان ها اثبات شونده به معنای توسل به موهومات ِماورای طبیعی و پناه بردن به معجزات واوهام ِآسمانی است. ) . ازچنین دیدگاه وبا چنین نگرش وبرداشت ِتاریخی ِ در عمل اثبات شونده ای است که می گوییم رویداد ِ57 نه یک انقلاب ِ دوران ساز بلکه خیزشی عمومی برای فراهم ساختن ِ مقدمات و ضروریات ِ چنان انقلابی در چارچوب ِ نظام ِ واقعن و حقیقتن موجود ِ این دوران و با هدف ِ فرارفتن از آن ارزیابی خواهد شد. از این رو، من تحلیل ِ خود از آن رویداد و پیامد های اش را نه بر پایه ی تمایلات و آرزوهای فردی یا فرقه ای، بلکه در چارچوب ِ ماتریالیسم ِ تاریخی و قوانین ِ عام وخاص ِ حاکم برتکامل ِ اجتماعی در جامعه های ناهمتراز ِ سیاسی- اجتماعی و اقتصادی انجام می دهم.
چرا می گویم خیزش و نه انقلاب:
تفاوت ِ انقلاب و خیزش( قیام) اولن در درجه ی رشد ِ سیاسی و اقتصادی ِ جامعه ی معیین ، یا به طور ِ کلی نیروهای بالفعل موجود ِ مولد اعم از وسایل ِ تولید و مناسبات ِ تولیدی ِ آن جامعه، و ثاانین در هدف های تعیین شده و اعلام شده ی مشارکت کننده گان در آن رویداد ِ مشخص است که قاعدتن و عمومن در شعارهای مطرح شده کتبی یا شفاهی بیان می شود. آنچه مسلم است، انقلاب ِ این دوران گذار از نظام به نظام است و خصلت و ماهییت ِ طبقاتی دارد که در آن پرولتاریای شهری ِ متحد، کل ِ جامعه را نمایندگی می کند. اما در ایران که نه مناسبات ِ پیشرفته و نه آزادی ِ تجمع و تشکل برای پرولتاریا وجود ندارد،هرتغییر ِ راهگشا به تکاملی ناگزیر باید از کانال ِ دموکراسی ِ واقعن موجود ِ این دوران بگذرد. یعنی انقلاب ِاجتماعی هم مشروط و موکول به وجود ِ پرولتاریای اتحاد یافته و تشکل مند در موجودییت ِ تاریخی طبقاتی ِ منحصر به خود، و هم مشروط به وجود دموکراسی برای تبلیغ و ترویج ِ این موجودییت ِ تاریخی طبقاتی است. اما، این که رویداد ِ 57 انقلاب ِ اجتماعی – طبقاتی ِ گذار از سرمایه داری به سوسیالیسم بود یا خیزشی عمومی و غیر ِ طبقاتی برای یک خواست ِ معیین در چارچوب ِ نظام ِ سرمایه داری، از نیاز ِ تاریخی جامعه و شعار های شهروندان ِ مشارکت کننده باید فهمید و نه ازخواست و اراده ی ناقانون مند ِ فرقه سالاران. آن به اصطلاح آگاهی یی هم که کارگران ِ پراکنده ازفرقه سازان وفرقه سالاران ِدر کمین ِ قدرت کسب می کنند آگاهی ِ دروغینی است که کم ترین نسبت و شباهتی با آگاهی و شناخت ِ علمی و راستین ازساز وکارهای خودویژه ی این جامعه ندارد.( یک نمونه ی توضیح دهنده ی عینی و واقعی : دانش آموز علم را از آموزگار می آموزد تا آن را در زندگی به کار گیرد. اما به هنگام ِ امتحان برای ارتقا به کلاس ِ بالا تر نه آموزگار بلکه خود ِ دانش آموز است که باید آزمون پس بدهد. به همین قیاس، پرولتاریا علم یا تئوری ِ شناخت را ازآموزگار ِخود یعنی مارکسیست ها می آموزد اما به هنگام ِ آزمون پس دادن یعنی انقلاب، خود ِ پرولتاریاست که باید آموزه های اش از تئوری را به پراتیک تبدیل کند تا خود و جامعه را به کلاس ِ بالاتر یعنی سوسیالیسم و کمونیسم فرا ببرد و نه مارکسیست ها. فرقه و دارودسته ای که ادعا می کند هم آموزگاراست و هم دانش آموز، و او است که باید به جای دانش آموز آزمون پس دهد و به کلاس بالاتر ارتقا یابد، حقه باز و متقلبی است که به دنبال ِ کسب ِقدرت وتامین ِ منافع ِ خویش است.). نتیجه این که: خیزش( قیام) از آن جهت با انقلاب تفاوت دارد که عاملان و مشارکت کننده گان اش نماینده گان جامعه ی زیر ِحاکمییت ِ استبداداند و این وحدت و همبستگی (همه با هم بودن) را با شعار ِ مرگ بر دیکتاتور اعلام می کنند و نشان می دهند. در حالی که عامل ِ اصلی و یگانه عامل ِ انقلاب ِ اجتماعی ِ گذار از دوران به دوران ِ این زمان، فقط پرولتاریای شهری است که تنها شعارش هم لغو مالکییت ِ خصوصی بر وسایل ِ تولید و اجتماعی کردن ِ این وسایل و در اختیار ِ کل ِ جامعه درآوردن ِ مالکییت ِ این ابزار و وسایل است.
رویداد یا همان خیزش ِ 57 زمانی آغاز شد که در ایران به دلیل ِ استبداد و اختناق ِ سابقه دار هیچ تشکیلات ِ نهادینه شده ی علنی یا حتا غیر ِ علنی ِ دارای نفوذ و اتوریته ی سیاسی ِ کارآمد در جامعه وجود نداشت.( حزب ِ توده به دلیل ِ دنباله روی و فرمانبرداری از شوروی خواهان ِ یک حکومت ِ توتالیتر ِ حزبی از نوع ِ شوروی و ازاین رو مخالف ِ دموکراسی و آزادی های سیاسی بود واگر به قدرت می رسید استبداد ِ حزبی ِ خود را به جامعه تحمیل می کرد.). دیگر گروه های موسوم چپ نیز تا میانه ی سال ِ 57 نه تشکیلات ِ فعال ِ شناخته شده و تاثیر گذار بر حرکت های اجتماعی سیاسی داشتند و نه از این رو توان ِ سیاسی تشکیلاتی ِ ایجاد ِ یک رو در رویی ِ پشتوانه دار ِ اجتماعی طبقاتی با رژیم ِ سلطنتی، ضمن ِ آنکه هیچ کدام هم خواهان ِ مطالبه ی محوری وتاریخی ِ خیزش ِشهروندان ِ دموکراسی خواه هم نبودند- وهنوز هم نیستند-. اساسن مساله این است که حتا اگر حزب و تشکیلات ِ تاثیرگذاری هم وجود می داشت، این حزب و تشکیلات بود که باید خود و سیاست های اش رابا شرایط ِ موجود ِ مادی – مناسباتی و نیازهای جامعه تطبیق می داد ونه بر عکس. چراکه درصورت ِنخست، حزب و تشکیلات موظف بود پراتیک ِ سیاسی و اجتماعی ِ خود را با موجودی ِ مادی مناسباتی وتاریخی ِ جامعه همساز و همسونموده تا مسیر ِ تکامل ِ اجتماعی راهموار سازد ، و درحالت ِ دوم شرایط ِ مادی است که در صورت ِ کسب ِقدرت ِ سیاسی ِ تشکیلات باید با هدف و اراده ی معطوف به قدرت ِ حزب به زور ِ سرکوب همسو گردد و این همان روشی بود که ملاها با غصب و مصادره ی خیزش ِ عمومی به نیروی ِ اخلال کننده درتکامل ِ اجتماعی شان در پیش گرفتند. یعنی چون تشکیلات ِ مذهبی ِ استواربر ایدئولوژی ِ خدایگان بنده گی آ نها پتانسیل ِ انطباق با شرایط مادی مناسباتی و اصلی ترین نیاز ِ این جامعه یعنی دموکراسی را نداشت تلاش نمود به زور ِ اسلحه و سرکوب و بگیر و ببند و اعدام فضای جامعه را به سود ِ اراده ی ناقانون مند ِ خود مصادره نماید. این پراتیک ِ وارونه که از شناخت ِ وارونه ی واپس نگر و واپس گرا سرچشمه می گیرد در عمل نیز به همین وضعییتی انجامید که چهل و سه سال است بر این جامعه حاکم است. آنچه مسلم است این است که هرفرقه و دارودسته ای بخواهد به نیروی اراده ی ناقانون مند ِاراده ی معطوف به قدرت ِخود حکومت را تصاحب نماید همان روش و راهکاری را به کار خواهد گرفت که آخوندها به کار گرفتند و در نتیجه جامعه را نه تنها یک گام ِ تاریخی تکاملی به پیش نخواهد برد بلکه با تهدید و ارعاب و سرکوب دوگام به پس خواهد کشاند. چرا که اراده ی معطوف به قدرت تفکری پادگانی و کودتاگرانه است و کم ترین نسبت و همخوانی با دموکراسی و آزادی های بی چون و چرای سیاسی ندارد. به همین دلیل هم هست که چهل و سه سال بعداز خیزش ِ 57 هنوز هم نه ترکیب ِ جمعییتی ِ میلیون ها معترض ِ خیابانی تغییر کرده و نه مضمون ِ شعار ضد ِ استبدادی ِ « مرگ بر دیکتاتور» ِ معترضان. ترکیبی که در دیگر شعار ِ معترضان یعنی شعار ِ« ماهمه با هم هستیم » بیان و اعلام می گردد. دو شعاری که آگاهانه و یا نا آگاهانه اما بنابر ضرورت ِ چنین اعتراضات ِ هدف مندانه ای، درچارچوب ِ ماتریالیسم ِ تاریخی و در نتیجه تکامل گرایانه است.
توضیح ِتکمیلی: اراده ی معطوف به قدرت دومفهوم ِ فلسفی وسیاسی با یک رویکرد وعملکرد ِواحد دارد و همچنان که از عنوان اش بر می آید در تقابل با جبرییت ِ قانون مندانه و تکامل گرایانه ی ماتریالیسم ِ دیالکتیک و ماتریالیسم ِ تاریخی و از این رو، به معنای انکار ِتکامل ِ طبیعت وجامعه ی انسانی است. این نگرش و تفکر ِ ایده آلیستی را که ریشه در ایده های دینی مذهبی دارد می توان در دو جمله ی کوتاه ِ مذهبی ایده آلیستی و سیاسی چنین بیان نمود: از دید گاه ِ مذهبی در عبارت ِ « کن، فیکون» ( بشو، پس می شود)، که شدن یا تغییر و دگرگونی به صرف ِ گفتن ِ بشو، یا صرف ِ ایده ی شدن در ذهن ِ سوژه ی عمل صورت می گیرد، واز دیدگاه ِ سیاسی در این تز ِ آشنای « پایینی ها نخواهند و بالایی ها نتوانند» یا چیره گی ِ اراده ی پایینی ها براراده ی بالایی ها معناهامی یابد. با چنین درکی از نقش ِ فاعلییت ِ یگانه و مقتدرانه ی سوژه ی عمل یعنی پایینی ها – که خود ِ دارو دسته و تشکیلات شان باشند- است که به اعتقاد ِ اراده گرایان «این اراده است که جهان را می سازد یا دگرگون می کند» که منظور از اراده نیز وجود ِ ایده ی تغییر در ذهن ِ عامل یا سوژه ی تغییر و اعمال ِ این ایده بر ابژه ی تغییراست، خصوصن در پراتیک ِ سیاسی. با چنین تصور یا درواقع توهمی از ایجاد و دگرگون سازی اراده مندانه ی خدایگانی است که اولن دوران های تاریخی و مرحله ای بودن- یا نوبتی بودن ِاین دوران ها- انکار می شوند، و ثانیین برای گذار ازیک نظام ِ اجتماعی سیاسی به نظام ِ بالاتر وبرتر از آن هیچ نیازی به صنعت و تولید و مناسبات ِ تولیدی ِ پیشرفته نیست، و حتا می توان به صرف ِ داشتن ِ اراده از فئودالیسم به سوسیالیسم « جهش ِ قهرمانانه» نمود. یعنی همین که انسان های نخبه و برتر( ابر انسان ها و به ویژه ابرمردان) اراده کنند و فرمان ِ انقلاب صادر نمایند کافی است که یک نظام یا رژیم ِ سیاسی سرنگون و یک نظام و رژیم ِ بهتر و برتر که ساخته و پرداخته ی ذهن وایده ی آن ابرمردان ِ فرهمند یا رهبران ِ فعال مایشاء همه چیز دان است به نیروی پیروان ِ مطیع و گوش به فرمان ِ آنها بر جامعه حاکم شود. به این ترتیب وبا این عمل ِ متکی برنیروی من های با اراده، اراده های تاریخ منقضی تضعیف، و اراده های فعال ِ تقویت شده با نیروی « سربازان ِ گوش به فرمان» جایگزین ِ آن می شوند. از این رو بی دلیل نیست که می گوییم: هر تشکیلات یا دار و دسته ی سیاسی یی که ادعا کند می تواند بدون ِ نیاز به تکنولوژی و مناسبات ِ پیشرقته سوسیالیسم و کمونیسم را در عقب مانده ترین جامعه ها برقرارسازد تشکیلاتی ایده آلیست واراده گراست.
ازسده ی بیستم به این سو،اراده ی معطوف به قدرت ِ فرقه سالاران ِ اراده گرا یک مانع عمده و اصلی ترین مانع در جلوگیری از انقلاب ِ پرولتاریایی و جایگزین نمودن ِ سرمایه داری ِ دولتی ِ تک حزبی به جای سوسیالیسم است. در واقع،آنچه فرقه گراها کمونیسم ِ عملگرا می نامند نه تئوری ِ برآمده از شناخت ِ علمی ماتریالیستی، بلکه اراده ی معطوف به قدرت ِ خود ِ فرقه سالاران است، همچنان که انقلاب از دید ِ آنها می تواند یک کودتای نظامی هم باشد. ( هر رژیم چینجی در جامعه های عقب مانده از دید ِ فرقه سالاران ِ اراده گرا یک انقلاب است و با چنین درکی ازانقلاب است که خیزش ِ معطوف به دموکراسی ِسال ِ 57 درایران نیز یک انقلاب بود!).